Şale

Şale tipi evler, daha çok,  İşviçre Şalesi, olarak bilinirler. Alp dağlarından köklerini alan, bir dağ evidir. Swiss Chalet yada İsviçre Şalesi, aşağıda görüldüğü gibidir:

Yukarıda da görebileceğiniz gibi, elemanlar ve bu evin karakteristiği belirtilmiştir. Şimdi de, yapıyı daha net görebilmeniz için, daha canlı bir resim koyalım:

Bu resime şu notu da düşmek lazım. İsviçre şalesinde, alın tahtaları oldukça süslü ve işlemelidir. Bu gördüğünüzde ise, sade alınlar dikkat çekiyor. Bu evler, bölgeye gelen, latin göçüyle birlikte, latinlere ait Callitum evlerinden devşirilmiştir. Bölgenin geleneksel ahşap işçiliği ve Callitum'ların inşaatlarında kullanılan taşıyıcı sistem ve mühendislik vizyonu, bu evlerde harmanlanmış, sonuç olarak bu tasarımı ortaya çıkarmıştır. Callitum'lara eski de olsa bir örnek vereyim:

Şaleler, esasen birer çiftlik evidirler. Bu nedenle, eski şalelerde, hayvanların da barınacağı, bir bölüm vardır. Günümüzde yapılmış, birçok çiftlik evi, şalelerden esinlenmiştir ve onları taklit etmişlerdir.

Şalelerin, dikkat çeken, bir özelliği de geniş ve yamacı görecek şekilde konumlanmış, balkonlarıdır. Bu balkonlar, sığır sürülerinin yaylım alanlarına bakar. Sığır sürülerinin sahipleri, şaleden sürüsünü gözetler ve kontrol eder. Bir anormallik olduğunda da, gidip müdahale eder.

Günümüzde ise, şaleler, şu amaçlarla kullanılırlar:

• yazlık
• çiftlik evi
• bağ evi
• köy evi
• yayla evi

Günümüzde yapılan örnekleri biraz daha küçüktür, çünkü bunlarda genelde hayvanlarla alakalı bölümler yoktur. Bu, şehirli, şale taklitlerine bir örnek verelim:

Böylece, şalenin nasıl bir anlam değişimine de uğradığını görmüş olduk. Örneğin, İngiltere'de artık, şale denince, akla gelen, yazlık kamp alanlarıdır. Amerika'da ise, daha çok otellerde şaleler tercih edilir.

Celal Erakman