Beşik Çatı

Beşik çatı, basit bir tanımla kesiti üçgen şeklinde olan çatıdır. En yaygın çatı tiplerinden biridir. Beşik çatının iki yöne giden eğimi, şartnamelerce, kar yükü, rüzgar yükü kriterlerine göre belirlenir. Bu eğimler, bölgeden bölgeye, iklim koşulları ile birlikte değişkenlik gösterir. Beşik çatı, en sade ve anlaşılır şekliyle budur:

Beşik çatı kalkanları, bina tipi ne ise, o tipin duvar malzemesi ile kapatılır. Mesela betonarme bir yapıda, genellikle tuğladır. Betonarme olmaması için de hiçbir sebep yoktur. Betonarme olmasının avantajı, çatıyı bağlayabileceğiniz daha fazla nokta elde edebilmektir. Beşik çatının, taşıyıcı sistemine göz atalım:

Taşıyıcı sistem, çatı açıklığına göre farklılık gösterir. Ancak temel prensip aynıdır. Bu, tipik bir makas sistemidir. 

Beşik çatıda, dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri de, makas-duvar bağlantısıdır. Bu bağlantılar, iyi yapılmazsa, beşik çatı, şu "çatı uçtu" denen tip çatılardandır. Bu uçma hadisesi, çatının şekliyle alakalı olup, çözümsüz bir durum değildir. Hava sirkülasyonu, kontrol edilebilir ve çatının uçmasına sebep olacak, iç hava basıncı tehlikeli düzeyde yükselmeden tahliye edecek sistemler vardır. Önemli olan, bir işi yaparken, bilinçli yapmaktır. Riskleri bilip, önlemlerini aldığınız takdirde, güvenli olmayan hiçbir şey yoktur. Bu çatılarda, çok geniş açıklıklar geçiliyorsa şu sistem uygulanmalıdır:

Bu gerginin, statik hesaplardaki ismi "kablo eleman"dır. Bu taşıyıcı eleman sadece çekme kuvvetini karşılıyormuş gibi hesaplar yapılır. Diğer yönlerde çalışmadığı kabul edilir. 

Tarihi tapınaklarda ise, görünen şekil genelde yukarıdaki gibidir. Bunlarda, alınlar ve kalkanlar genelde taş oymacılığı işçiliği ile yapılmıştır.

Celal Erakman