Eklektik İspanyol Evleri

Bu evler, bir ispanyol tarzı olmasına rağmen, en yaygın olduğu yerler, kuzey ülkeleridir. Bunun dışında, ABD'nin Texas eyaletinde çok yaygındırlar. Bu tarzda, akdeniz esintileri çok hissedilir. örneğin, İtalyan evlerini görmüş insanlar, bu evlere fazla yabancılık çekmeyecektir. bu evleri etkileyen akımlar şunlardır:

1- Fas ve Cebelitarık boğazı civarında bulunan diğer yapılar,
2- Barok tarzı,
3- Gotik tarz.

Giriş kapıları, bazılarında, abartılı kabul edilebilecek kadar süslüydü ancak, bu kural hepsi için geçerli değildir. bazılarının kapıları da çok sadeydi.

Romantik tarz, evlerden biridir. 1915 yılından 1940 yılına kadar inşa edilmişlerdir. Günümüzde de bu evleri, taklit ederek yapılan evlere, eklektik İspanyol evleri denir.

Taşıyıcı sistemleri, daha çok betonarmedir. Günümüzde yapılan evlere, taşıyıcı yapısı oldukça benzer. İnşaat mantığı da benzerdir.

Karakteristik özellikleri şunlardır:

• Asimetri
• Basık çatı 
• Kemerli kapılar 
• Kemerli pencereler
• Kiremitli çatı
• Kerpiç üstü sıva uygulaması
• Dış bölme duvarlar kerpiç
• İç bölme duvarlar alçı
• Çini işçiliği süsler
• Ferforje demir işçilikleri

Celal Erakman

Eklektik Fransız Evleri

Fransız eklektik ev inşaatları, oldukça çekidiydi. Özellikle, sade yapılar içinde, ayrı bir yeri vardır. Günümüzde, bu evlerin taklitlerine, fransız eklektik evleri denir. ABD'nin tarih boyu, Fransa ile ilişkileri iyiydi. Bu ticari ilişkiler, Fransız inşaat formlarının, Atlantiğin öbür yakasına, taşınmasına yardımı dokundu. Bu evlerin, çok sevilmesi, Amerika'nın uçsuz bucaksız düzlükleri ile uyum içinde olması ile ilgilidir. Bu evler, Fransız inşaat sektörünün, Amerikan inşaat sektörüne ilk etkisi değildir. Daha önce de, ikinci imparatorluk dönemine ait yapılar, Amerika'da sevilmiş ve bolca inşa edilmişti. Elbette 19. yüzyılın karakteristik çatı tipi olan, mansard çatıları da unutmamak gerekir. O da Fransa'dan ABD'ye ihraç edildi ve bolca uygulandı.

Eklektik Fransız evlerinin, en belirgin yanı, çatılarıdır. Üst kısmı kesik, yanlar ise eğiktir. Bu biraz geleneksel bir yapıdır. Çatı genelde, simetriktir. Genelde, çiftlik evlerinde, inşa edilmiş olan bu evler, oldukça genişti. Dairesel kuleler bir başka belirgin yönüdür. Bu yapıları, daha sonraları, yaygın bir şekilde, 1920 ile 1935 yılları arasında inşa ettiler.

Taşıyıcı sistemleri ise, genelde betonarmedir. Dönemin, inşaat mühendisleri, bu yapılarda, bölme duvarları taş veya tuğla olarak tercih etmişlerdi. Kolon ve kirişler de, günümüzde bilinen betonarme yapılardan çok farklı değildir.

Bu evlerin karakteristik özelliklerini sayarsak,

• Beşik yada Mansard çatı
• Saçaklar yukarı doğru genişler
• Duvarlar genelde tuğla yada taştı
• Duvarlar sıvalıydı
• Norveç tarzı dairesel kulesi vardı
• Bacası iriydi
• Alınlıklar süslüydü
• Köşe taşı kullanılmıştı
• Taşıyıcı kolonlar duvar ile bitişikti
• Açıklıklarda kolon yoktu
• Fransız kapılar kullanılmıştı
• Pencere kanatları çift menteşeliydi ve sadeydi

Celal Erakman

Çift Omurgalı Merdivenler

Daha önce omurgalı merdiven konusunda, omurganın bir taşıyı sistem olduğunu anlatmıştım. Bu genelde, bir kolon şeklinde olmakla beraber, ihtiyaca göre, eğimli bir kiriş te olabilir. Çift omurgalı merdiven, iki yanında, taşıyıcı eleman olan merdivendir. Şimdi görsellerle, anlamı netleştirelim.

Çift omurgalı merdivenler, gördüğünüz gibi, merdiven boyunca uzanan, iki taşıyıcı elemanla taşınan sistemlerdir. Biri sağda, biri de solda olacak şekildedir. Ancak, bunun, simetrik olma gibi, bir kuralı da yoktur. İsterseniz, asimetrik çift omurgalı merdivenler de yapmak mümkündür.

Yukarıda, bir omurga detayı göreceksiniz.

Celal Erakman

Serenli Merdivenler

Serenli merdiven nedir?

Önce bu soruyu cevaplayayım. Seren, raf demektir. Serenli merdiven de, raflar gibi olan merdivendir. Yani, rıhtı (alın kısmı) olmayan merdivenlerdir.

Bir görselle netleştireyim.

Gördüğünüz gibi, rıht yoktur bu merdiven tipinde, aynen üst üste dizilmiş raflar gibidirler. Bu yüzden de, adı, raf anlamına gelen "seren" kelimesinden gelir. Bir örnek daha verelim:

Bir tane de, metal, serenli merdiven örneği vereyim:

Serenli merdivenler, helezon yani spiral şeklinde olmak zorunda değildir. Düz de olabilirler. Bu iki örnek, tesadüfen helezon oldu. Bir tane de düz örnek vereyim ki, yanlış bir imaj oluşmasın:

İşte, serenli merdiven budur.

Celal Erakman

Omurgalı Merdivenler

Taşıyıcı sistemi, merdivenin kendisinden olan sistemlerdir. Omurga denilen, taşıyıcı sistem, başlangıçta ve sonda, en az iki noktadan, betona montajlanır.

Omurgalı merdivenler üç çeşittir:

• merkezi omurgalı merdivenler
• yandan omurgalı merdivenler
• ortadan omurgalı merdivenler

Merkezi omurgalı merdivenler, bir dikme etrafında dönen merdivenlerdir. Yandan omurgalı merdivenler ise, dönüşünün dış tarafında, taşıyıcı sistemi olan merdivenlerdir. Ortadan omurgalılar da, basamağın ortasından omurgası geçen merdivenlerdir.

Birkaç görsel ile, somutlaştıralım. Ortadan omurgalı sistem:

Merkezi omurgalı sistem:

Yandan omurgalı sistem:

Celal Erakman

Performansa Dayalı Deprem Hesabı

Performansa dayalı deprem hesabı, etkin ve sorunu iyi tanımlayıp, tam mevcut riske göre hesap yapmak demektir. Bu sorunun üstesinden gelmek için, temel alınan, deplasmanlar ve deformasyonlarla ilgili, kıstasları yerine getirirken, yükleri risk analizi temelinde tespit etmektir.

Bu nedenle deprem hesabını iki şekilde tanımlayabiliriz:

1- Dayanıma göre deprem hesabı
2- Performansa dayalı deprem hesabı

Birinci yöntemde, yükler temelinde tasarım yapılmaktadır. Bu noktada bir handikap, oluşan plastik süreç içinde, yeniden yükler dağıldığında, bu yüklerin tespitinin, neredeyse imkansız olmasıdır. Birinci ve ikinci yöntem arasında en temel fark ta şudur. Plastikleşme sürecinin ardından, oluşan yeni taşıyıcı sistemde, ikinci rahlede, dinamik etkiler göz önüne alınmayacaktır. Bu da temel bir farkı, hesap açısından ortaya koyar.

Deprem, plastik deformasyon yaptırmak isteyecek, yapı ise buna direnecektir. Bu noktada, önemli olan da, yapının sünek davranma kabiliyetleridir. Nonlineer hesap yöntemlerinin en temel prensibi, binanın elastik davranması durumunda, spektral deplasmanlarla alakalı olarak, uygulanan, eşit yerdeğiştirme kuralıdır.

Deprem hesabının temelinde, deprem hareketinin, inşaat mühendisliği parametrelerine göre incelenmesi ve buna bağlı bir yöntemle, hasar kriterine ulaşmayacak şekilde, yapının taşıyıcı sisteminin tasarlanması vardır. Yapı hareketlerinin değerlerini ise, şartnameler belirler.

Celal Erakman

Helezon Ahşap Merdivenler

Helezon ahşap merdivenler, piyasada, dairesel merdivenler içinde, tam bir turdan fazlasını ile dönen merdivenler için kullanılan bir tabirdir. Üreticiler ayrıca, yarım helezon şeklinde bir terminoloji de geliştirmişlerdir. Görselle netleştirelim.

Omurgalı helezon ahşap merdiven:

Beton üstü helezon ahşap merdiven:

Şimdi de, helezon merdivenlerin, neden düz olanlardan daha pahalı olduğunu anlamak adına, işçilik farkını anlayabilmek için, parçalara bakalım:

Bu yapının, taşıyıcı sistemine, omurga denir. Ancak, bazıları, ankastre de olabilirler.

Celal Erakman